Deprecated: Creation of dynamic property Portal::$pokaz_galerie is deprecated in /home/ekounia/ftp/das_all/dolnoslaskialarmsmogowy.pl/class/class_Portal.php on line 253

Deprecated: Creation of dynamic property Portal::$connections is deprecated in /home/ekounia/ftp/das_all/dolnoslaskialarmsmogowy.pl/class/class_Skladniki.php on line 1708
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na ludzkie zdrowie
×
logo
pomiary
logo

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na ludzkie zdrowie

Jeśli doświadczasz swędzenia spojówek, podrażnienia gardła, zapalenia tchawicy, cierpisz na chroniczne zmęczenie, masz trudności w oddychaniu, nieustającego kaszel, kłopoty z koncentracją, bóle głowy, serca… - to może oznaczać, że jesteś ofiarą zanieczyszczeń powietrza.

Zanieczyszczenie powietrza stanowi kluczowy problem zdrowia publicznego, nie tylko w Polsce, ale również w Europie i na świecie. Biorąc jednak pod uwagę Unię Europejską, Polska - obok Bułgarii - należy do państw o największej skali problemu. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) ostrzegła niedawno, że do 2050 roku zanieczyszczenie powietrza w miastach stanowić będzie główną środowiskową przyczynę zgonów na całym świecie, wyprzedzając przyczyny śmierci z powodu nieodpowiedniej jakości wody pitnej i braku odpowiednich warunków sanitarnych.

Zanieczyszczenie powietrza Unii Europejskiej generuje koszty na poziomie do 940 mld euro rocznie, biorąc pod uwagę wyłącznie zewnętrzne koszty zdrowotne. W Polsce zanieczyszczenie powietrza odpowiedzialne jest za ok. 45 000 przedwczesnych zgonów rocznie, a 97% Polaków oddycha powietrzem uznawanym przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za szkodliwe dla zdrowia. Dodatkowo, sześć z dziesięciu najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie znajduje się w Polsce.
Głównymi sprawcami niskiej jakości powietrza w Polsce są emisje z sektora komunalno-bytowego oraz sektora transportu drogowego. Narażenie na permanentnie wysokie i ponadnormatywne stężenia zanieczyszczeń pyłowych (w szczególności pyłów drobnych), benzo[a]pirenu i innych węglowodorów aromatycznych, czy tlenków azotu sprzyja zwiększonemu ryzyku zachorowalności z powodu nowotworów (w tym układu oddechowego), chorób układu oddechowego (głównie chorób obturacyjnych), czy sercowo-naczyniowego.
Zanieczyszczenie powietrza jest drugim po paleniu tytoniu czynnikiem warunkującym występowanie chorób układu oddechowego, takich jak astma, rak płuc, czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP).

Szacuje się, że w Polsce na POChP choruje 22,1% poniżej 40 roku życia, z czyli co 10 osoba. Co godzinę zaś umiera jedna osoba z tego powodu. W skali świata jest to 3 mln osób na rok (dane WHO za 2005 rok).

Skutki zdrowotne ekspozycji na pył zawieszony zależą także od składu chemicznego ziaren pyłu. Cząstki pyłu zawieszonego (związki siarki, związki azotu, amoniak , sadze, związki organiczne ) wchodzą w interakcje z alergenami lub substancjami pierwotnie neutralnymi (np. pyłkami). Powoduje to zwiększenie siły oddziaływania alergenu - groźniejsze, trudniejsze do opanowania reakcje alergiczne. 40% Polaków ma objawy jednej lub kilku chorób alergicznych. Liczba osób z alergią stale rośnie, co szczególnie widoczne jest u dzieci.
Wzrost zanieczyszczenia powietrza pyłem zwiększa ilość przypadków: chronicznego kaszlu, przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolności płuc, astmy i innych schorzeń. Badania naukowe dowodzą, że szczególnie szkodliwe dla zdrowia ludzi jest wdychanie powietrza zanieczyszczonego bardzo drobnym pyłem zawieszonym.

Największym problemem złej jakości powietrza są pyły zawieszone o średnicy mniejszej niż 10 mikrometrów (PM10) oraz mniejszej niż 2,5 mikrometra (PM2,5). Drobniejsze ziarna pyłu zawieszonego, łatwiej wnikające do wnętrza organizmu, są bardziej niebezpieczne dla zdrowia i życia niż te większe.

Warto pamiętać, że w ciągu 1 minuty od wdechu, najmniejsze cząsteczki pyłów docierają poprzez krwioobieg do naszych najdalszych narządów (nerek, wątroby, mózgu, serca..) i tkanek.
Eksperci alarmują, że pyły o średnicy 0.1 μm przenikają także poprzez barierę łożyskowo-naczyniową do płodu. Dzieci w łonie matek narażone na działanie zanieczyszczeń powietrza mają 4 razy większe szanse zachorowania na astmę, czy alergię. Efektem są także: opóźniony rozwój intelektualny, zaburzenia rozwoju płuc, problemy z pamięcią, uwagą i koncentracją, wyższy poziom niepokoju i częstsze zachowania depresyjne (wpływ na układ nerwowy). Istnieje też związek między niektórymi nowotworami  u dzieci, a zanieczyszczeniem powietrza. Stosowanie zaś u dzieci antybiotyków, czy leków astmatycznych powoduje upośledzenie całego układu odpornościowego.
Z kolei u osób starszych, długoletnia zwiększona ekspozycja na pył zawieszony zwiększa ryzyko wystąpienia zawału u osób chorujących na niedokrwienie serca, nasila i przyspiesza proces starzenia się układu nerwowego, a w konsekwencji pogłębia upośledzenie zdolności poznawczych i sprawności umysłowej (demencja).

Zanieczyszczenia powietrza skracają życie o ok. 20%. Według WHO wdychaniu pyłów zawieszonych można przypisać 8 proc. zgonów z powodu nowotworów płuca, 5 proc. zgonów powodu chorób układu krążenia oraz 3 proc. zgonów z powodu różnego rodzaju infekcji oddechowych
Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem donosi, że w 2010 roku 223 000 zgony z powodu raka na świecie spowodowane były zanieczyszczeniem powietrza. Jednocześnie zanieczyszczenie powietrza sklasyfikowano jako ludzki kancerogen Grupy 1, w której znajdują się takie substancje jak: azbest, pluton, czy promieniowanie UV.
Jak wynika z raportów WHO, długotrwałe narażenie na działanie pyłu zawieszonego PM2,5 skutkuje skróceniem życia przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej o ponad 8 miesięcy. Życie przeciętnego Polaka, w stosunku do mieszkańca UE, jest krótsze o kolejne 2 miesiące z uwagi na występujące w naszym kraju większe zanieczyszczenie pyłem. Krótkotrwała ekspozycja na wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM2,5 jest równie niebezpieczna, powodując wzrost liczby zgonów z powodu chorób układu oddechowego i krążenia oraz wzrost ryzyka nagłych przypadków wymagających hospitalizacji.
Należy podkreślić, że pyły oddziałują szkodliwie nie tylko na zdrowie ludzkie, ale także na roślinność (pył, który osadza się na ich powierzchni, zatyka aparaty szparkowe oraz blokuje dostęp światła utrudniając tym samym fotosyntezę), gleby (zanik składników odżywczych) i wodę (zmianę pH oraz bilansu składników pokarmowych).

Dla pyłu zawieszonego PM2,5 unijna Dyrektywa CAFE przewiduje jedynie wartość dopuszczalną roczną – 25 µg/m3. Wytyczne WHO mówią natomiast o normie rocznej na poziomie 10 µg/m3 oraz normie dziennej na poziomie 25 µg/m3. Nie można zindentyfikować progu stężeń cząstek PM poniżej którego nie stwierdza negatywnych skutków dla zdrowia, gdyż w populacji ludzkiej, jest tak szeroki zakres wrażliwości, że niektóre osoby są zagrożone nawet przy najniższym progu stężeń
W 2012 r. średnioroczne wartości dopuszczalne dla PM2,5 zostały przekroczone we Wrocławiu i w Legnicy. Jak wskazuje Ocena Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2012 główną przyczyną wysokich stężeń PM2,5 są źródła grzewcze. Średnie okresowe w sezonie grzewczym były dwa lub trzy razy wyższe niż w sezonie pozagrzewczym.

Tabela 1: Stężenia średnioroczne PM2,5 w latach 2012-2010 na stacjach pomiarowych na terenie województwa dolnośląskiego [µg/m3] – wartość dopuszczalna UE: 25 µg/m3
Stacja Stężenie średnioroczne Średnie w sezonie grzewczym Stężenie w sezonie pozagrzewczym
sezon 2012 2011 2010 2012 2011 2010 2012 2011 2010
Wrocław (Wiśniowa) 31 32 38 44 47 53 18 20 22
Wrocław (NA Grobli) 27 28 32 41 42 48 12 15 17
Wałbrzych 22 22 29 34 31 41 11 13 19
Osieczów 17 20 17 23 28 28 11 12 12
Legnica 26 30 31 39 46 47 12 14 16

Źródło: Oceny jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego za 2012r., 2011r. i za 2010 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Wrocław.

Benzo(a)piren jest głównym przedstawicielem wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), których źródłem mogą być kotły opalane paliwami stałymi, silniki spalinowe, spalarnie odpadów, liczne procesy przemysłowe (np. produkcja koksu), pożary lasów, dym tytoniowy, a także wszelkie procesy rozkładu termicznego związków organicznych przebiegające przy niewystarczającej ilości tlenu. Nośnikiem benzo(a)piranu w powietrzu jest pył, dlatego jego szkodliwe oddziaływanie jest ściśle związane z oddziaływaniem pyłu oraz jego specyficznymi właściwościami fizycznymi i chemicznymi.

Benzo(a)piren oddziałuje szkodliwie nie tylko na zdrowie ludzkie ale także na roślinność, gleby i wodę. Wykazuje on małą toksyczność ostrą, zaś dużą toksyczność przewlekłą, co związane jest z jego zdolnością kumulacji w organizmie. Podobnie, jak inne WWA, jest kancerogenem chemicznym, a mechanizm jego działania jest genotoksyczny, co oznacza, że reaguje z DNA, przy czym działa po aktywacji metabolicznej. W wyniku przemian metabolicznych benzo(a)pirenu w organizmie człowieka dochodzi do powstania i gromadzenia hydroksypochodnych benzo(a)pirenu o bardzo silnym działaniu rakotwórczym. Benzo(a)piren, podobnie jak inne WWA wykazuje toksyczność układową, powodując uszkodzenie nadnerczy, układu chłonnego, krwiotwórczego i oddechowego.
W 2012 r. wystąpiło przekroczenie poziomu docelowego B(a)P na wszystkich stacjach pomiarowych na Dolnym Śląsku. Unijna wartość dopuszczalna stężenia średniorocznego B(a)P wynosi 1 ng/m3. W Nowej Rudzie odnotowano 13,6, czyli 1360% normy. We Wrocławiu w tym czasie przekroczenie wyniosło 430% normy.

Tabela 2: Stężenia średnioroczne benzo[a]pirenu w 2012r. na stacjach pomiarowych na terenie województwa dolnośląskiego [ng/m3] – wartość dopuszczalna UE: 1 ng/m3 (w nawiasach wartości dla 2011r.)
Stacja Stężenie średnioroczne Stężenie w sezonie grzewczym Stężenie w sezonie pozagrzewczym
Nowa Ruda 13,6 (b.d.) 24,1 (b.d.) 3,8 (b.d.)
Zgorzelec 9,5 (4,9) 17,1 (9,4) 1,3 (0,8)
Szczawno Zdrój 7 (12,2) 12,3 (18) 2,4 (1,2)
Legnica 6,5 (6,8) 12,2 (12) 0,7 (0,6)
Wrocław (Orzechowa) 5 (b.d.) 8,5 (b.d.) 0,6 (b.d.)
Osieczów 4,5 (3) 8,5 (5,4) 0,6 (0,5)
Wrocław (Conrada) 4,3 (7,9) 8,1 (20,7) 0,5 (1,6)
Polkowice 3,2 (3,6) 6,7 (7) 0,3 (0,3)
Działoszyn 2,4 (1,3) 4,5 (2,3) 0,3 (0,3)

Źródło: Oceny jakości powietrza na terenie województwa dolnośląskiego za 2012r. i 2011 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Wrocław.

Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym w Krakowie jest przyczyną od ok. 300 do nawet ponad 600 zgonów rocznie. A ile we Wrocławiu?
Badania prowadzone w wielu miejscach na świecie wykazały, ze redukcja poziomu zanieczyszczeń powietrza prowadzi do spadku śmiertelności. Dobrym przykładem jest Dublin, gdzie po wprowadzeniu zakazu palenia węglem (w 1990 roku) i związana z tym krokiem poprawa jakości powietrza, liczba zgonów zmniejszyła sie rocznie o ok. 360, co stanowiło ok. 8% wszystkich zgonów. Korzyści zdrowotne takiej operacji to 20 mln euro zaoszczędzone na wydatki na opiekę zdrowotną.
Brak szybkich decyzji i ignorowanie koniecznych do podjęcia kroków będzie wciąż kosztować kilkaset istnieć ludzkich rocznie.


Źródła:
http://www.rynekzdrowia.pl/Uslugi-medyczne/Eksperci-rocznie-45-tys-Polakow-umiera-z-powodu-zanieczyszczenia-powietrza,144396,8.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Przewlek%C5%82a_obturacyjna_choroba_p%C5%82uc
http://www.krakowskialarmsmogowy.pl/
http://misja-emisja.pl/knowledgebase/konsekwencje-zdrowotne-niskiej-emisji/
http://www.env-health.org/news/latest-news/article/jaki-wplyw-na-nasze-zdrowie-maja
http://www.env-health.org/resources/letters/article/open-letter-to-new-polish-pm-on
http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/3468159,wroclaw-wsrod-najbardziej-skazonych-miast-europy-ranking,id,t.html
http://www.lemonde.fr/planete/infographie/2014/06/05/le-palmares-de-la-pollution-dans-les-plus-grandes-villes-d-europe_4433182_3244.html
http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1084040,Smiertelne-zanieczyszczenie-powietrza-WHO-bije-na-alarm

informacje

Większość mieszkańców europejskich miast jest narażona na zanieczyszczenia powietrza. Najnowsze szacunkowe dane, opublikowane dziś przez Europejską Agencję Środowiska (EEA), pokazują, (...)
Ekonomiczne koszty  przedwczesnych zgonów z powodu zanieczyszczeń powietrza  są szacowane na 12% produktu krajowego brutto czyli 101 mld dolarów rocznie
 – rozmowa z Płk dr n. med. Piotrem Dąbrowieckim, przewodniczącym Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na astmę, alergię i POCHP
Nowe badania sugerują, że ekspozycja na zanieczyszczenia powietrza podczas ciąży może wywołać nieprawidłowości w rozwoju mózgu u dzieci.
Jeśli doświadczasz swędzenia spojówek, podrażnienia gardła, zapalenia tchawicy, cierpisz na chroniczne zmęczenie, masz trudności w oddychaniu, nieustającego kaszel, kłopoty z (...)

Kim jesteśmy?


Organizacja powstała z inicjatywy obywateli przy wsparciu wrocławskich organizacji społecznych. W EKOCENTRUM we Wrocławiu 9 czerwca 2014 r. odbyło się spotkanie zawiązujące Inicjatywę na rzecz czystego powietrza na Dolnym Śląsku. Wzięli w nim udział zaniepokojeni stanem powietrza mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarządowych, nauki, biznesu oraz eksperci energetyczni.
Kilka miesięcy później, 7 października 2014 r., podczas spotkania Inicjatywy przyjęto nazwę: Dolnośląski Alarm Smogowy. Inicjatywa na rzecz czystego powietrza. Postanowiono również, że, inicjatywa zarejestruje się jako stowarzyszenie oraz będzie zabiegać o środki na wsparcie kampanii informacyjnej na rzecz czystego powietrza na Dolnym Śląsku.

poczta@dolnoslaskialarmsmogowy.pl