Apel do prof. dr hab. Jana Szyszko, Ministra Środowiska
w sprawie poziomów informowania i alarmowania
o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym PM10
Szanowny Panie Ministrze,
Polskie Towarzystwo Chorób Płuc, Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Polskie Towarzystwo Neonatologiczne, Polskie Towarzystwo Neurologiczne, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polska Liga Walki z Rakiem, Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POCHP oraz Fundacja Greenpeace Polska zwracają się
do Pana z apelem o obniżenie obowiązujących obecnie poziomów informowania
i alarmowania społeczeństwa o zanieczyszczeniu powietrza pyłem zawieszonym PM10 do jednolitego poziomu alarmowego 100 μg/m3 (średniodobowo).
W Polsce oddychamy najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w całej Unii Europejskiej. Z analiz Europejskiej Agencja Środowiska (EEA) wynika, że z tego powodu co roku przedwcześnie umiera ok. 47 tys. osób. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) 33 z 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w UE znajduje się w naszym kraju. Smog przyczynia się m.in. do rozwoju chorób układu krążenia, układu oddechowego oraz chorób neurologicznych i onkologicznych. Wśród licznych skutków zanieczyszczenia powietrza badania wykazują także negatywny wpływ na rozwój układu oddechowego
i nerwowego oraz obniżoną masę urodzeniową noworodków, których matki w czasie ciąży narażone były na wysoki poziom zanieczyszczeń. Ponadto smog negatywnie wpływa
na funkcjonowanie układu nerwowego dzieci i młodzieży.
Należy podkreślić, że bezpośrednie ryzyko dla zdrowia i życia ludzi pojawia się nie tylko na skutek długoterminowej, ale również krótkotrwałej ekspozycji na wysoki poziom zanieczyszczenia powietrza. Liczne badania dowodzą, że w okresach, w których występuje podwyższony poziom zanieczyszczenia pyłem zawieszonym PM10 znacząco rośnie liczba zgonów, w szczególności zgonów spowodowanych przyczynami
sercowo-naczyniowymi. Zwiększona umieralność utrzymuje się również w ciągu kolejnych dni po zakończeniu epizodu smogowego. Z tego względu w zaleceniach Światowej Organizacji Zdrowia maksymalne dopuszczalne dobowe stężenie pyłu PM10 określone zostało na poziomie 50 μg/m3. Już dwukrotne przekroczenie tego poziomu powinno być uznawane za stan wyjątkowy i skutkować alarmowaniem społeczeństwa o bezpośrednim zagrożeniu zdrowia.
Tymczasem mimo powagi problemu, jakim jest w Polsce zanieczyszczenie powietrza
oraz konsekwencji, jakie niesie ono dla zdrowia publicznego, poziom informowania dla pyłu PM10 ustalony jest w naszym kraju na poziomie 200 µg/m3, a poziom alarmowy
- 300 µg/m3, czyli odpowiednio cztero- i sześciokrotnie wyżej niż maksymalny dobowy poziom stężenia PM10 wskazany przez WHO. W efekcie, mimo dramatycznie złej jakości powietrza i regularnych przekroczeń dopuszczalnych norm, społeczeństwo nie jest alarmowane w czasie szczególnie wysokiego zagrożenia.
Tak zawyżone poziomy informowania i alarmowania wiążą się ze zwiększonym ryzykiem dla zdrowia i życia przedstawicieli grup najbardziej narażonych na negatywne skutki smogu – osób z chorobami układu krążenia i chorobami płuc, osób starszych, a także kobiet w ciąży i dzieci. Nie wiedząc o ryzyku, jakie stanowić może dla nich przebywanie na otwartym powietrzu, w czasie, gdy utrzymują się podwyższone stężenia zanieczyszczeń, nie podejmują oni żadnych działań, żeby się przed nim zabezpieczać.
Dlatego raz jeszcze apelujemy o obniżenie poziomu informowania i alarmowania do
100 µg/m3. Zmiana ta może doprowadzić do realnej poprawy zdrowia publicznego
i umożliwić osobom z grup ryzyka podjęcie działań zmierzających do ochrony zdrowia
w dniach o wysokim natężeniu zanieczyszczeń powietrza.
Pragniemy podkreślić, że jesteśmy otwarci na dialog i chętnie spotkamy się, w celu omówienia wszelkich istotnych zagadnień, które mogą mieć wpływ na Pana decyzję w tej kwestii.
Z poważaniem:
prof. dr hab. n. med. Władysław Pierzchała, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc
prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman, Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego
prof. dr hab. n. med. Przemysław Nowacki, Prezes Polskiego Towarzystwa Neurologicznego
prof. dr hab. Jarosław Peregud-Pogorzelski, Prezes Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego
dr Łukasz Andrzejewski, Prezes Zarządu Polskiej Ligi Walki z Rakiem
dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, Przewodniczący Zarządu Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POCHP
Robert Cyglicki, Dyrektor Greenpeace Polska
